15 lat temu podpisanie kontraktu z Williamsem oznaczało to samo, co dziś trafienie do Ferrari czy Red Bulla. 20 lat temu Williams miał najwięcej tytułów mistrzowskich spośród wszystkich ekip. To się jednak zmieniło i na ekipę Sir Franka Williamsa patrzymy przez pryzmat dzisiejszych osiągnięć. A tych niestety brak. Warto jednak dowiedzieć się czegoś więcej o trzecim zespole Roberta Kubicy w Formule 1. Przeczytajcie krótką historię Williamsa w F1.
Sir Frank Williams
Zacząć należy od jego postaci. Francis Owen Garbett Williams urodził się w 1942 roku. Nie pochodził z zamożnej rodziny, a jego rodzice rozwiedli się i był wychowywany tylko przez matkę. Po pierwszej przejażdżce Jaguarem XK150 pod koniec lat 50-tych zakochał się w motorsporcie i na studia nie poszedł. Po ukończeniu szkoły był handlowcem – najpierw artykułów spożywczych, a następnie części samochodowych i samochodów. Wszystkie oszczędności przeznaczał na motorsport. Jako kierowca doszedł do Formuły 3, ale zdał sobie sprawę, że na więcej nie ma szans – brakowało szybkości i pieniędzy.
Był też mechanikiem w zespołach wyścigowych i właśnie ta praca pozwoliła mu dojść tu, gdzie jest teraz. W 1964 roku współpracował z Piersem Courage`m w Formule 3 i to on pomógł Frankowi Williamsowi stworzyć Frank Williams Racing Cars w 1966 roku. Zespół wystawiał kierowców w Formule 2 i Formule 3, a po sukcesie Courage`a w F2 w 1968 roku, Williams kupił dla tego kierowcy podwozie samochodu Brabhama Formuły 1. W ten sposób Frank „zadebiutował” w F1 i rozpoczęła się historia Frank Williams Racing Cars.
Frank Williams Racing Cars
Zespół ten w pierwszym sezonie startów zaliczył niespodziewane sukcesy, a Courage dwukrotnie zajmował drugie miejsca – w Monako i USA. W dwóch wyścigach był piąty, w jednym 10. a pięciu nie ukończył. Na sezon 1970 Williams kupił do swojej ekipy De Tomaso 505, ale samochodem tym nie udało się ukończyć żadnego wyścigu, a co gorsza, podczas Grand Prix Holandii Piers Courage spłonął w aucie, gdy doszło w nim do awarii zawieszenia. Zmarł prawdopodobnie chwilę wcześniej, gdy po uderzeniu jedno z kół uderzyło go w głowę, zrywając z niej kask.
Na sezon 1971 Williams kupił podwozie March Engineering, a w składzie jego zespołu jechał m.in. Henri Pescarolo. W kolejnych latach kierowcy zespołu nie odnoszą sukcesów, pojawiają się też problemy finansowe, na które nie zaradziło nawet podpisanie umowy z Marlboro. Frank prowadzi firmę z budki telefonicznej po tym, jak za niepłacenie rachunków zostaje mu odcięty telefon. W 1975 roku Williamsem FW04 jeździ m.in. Jacques Laffite, który odnosi jedyny sukces dla ekipy w ciągu kilku lat – 2. miejsce w Grand Prix Niemiec.
W sezonie 1976 Williams jest zmuszony wejść w partnerstwo z kanadyjskim magnatem paliwowym, Walterem Wolfem, a jednym z kierowców ekipy jest Jacky Ickx. Niestety, Williams traci własność ekipy i pełną kontrolę nad tym, co się w niej dzieje. To sprawia, że po zakończeniu sezonu odchodzi z zespołu wraz z jednym z pracowników – Patrickiem Headem. Tak zaczyna się historia Williams Grand Prix Engineering. Dawny zespół Franka, nazwany w 1979 roku Walter Wolf Racing, przetrwa tylko trzy sezony. Pierwszy z nich był bardzo udany, a Jody Scheckter sięgnął po trzy zwycięstwa i 6 podiów. W ostatnim z nich reprezentowali go James Hunt, a później Keke Rosberg. Na 15 wyścigów, uda im się ukończyć po jednym.
Williams Grand Prix Engineering
Na swój pierwszy sezon, Williams i Head zakupili podwozie March i silnik Ford – Cosworth, a używał ich Patrick Neve. W ekipie pracowało zaledwie 17 osób, a siedzibę miała w starym magazynie dywanów w Didcot. Sukcesu jednak nie było. FW06 w kolejnym roku to już własna konstrukcja Williamsa i Heada, ktorą Alan Jones był w stanie zająć 2. miejsce w Grand Prix USA. W 1979 roku ekipa wystawiała już dwa auta i miała bardzo mocny skład – do Jonesa dołączył Clay Ragazzoni i to właśnie on w 1979 roku sprawił, że Frank Williams mógł cieszyć się z pierwszego zwycięstwa w Formule 1. Po bardzo trudnym początku sezonu, w 9. Grand Prix udało się wygrać. W pozostałych 6 wyścigach tego sezonu bolid Williamsa wygrywal aż cztery razy, tyle że po wszystkie te zwycięstwa sięgał Alan Jones. W Wielkiej Brytanii, przed swoimi kibicami Williams wywalczył dublet, a we Włoszech podwójne podium.
Rok 1980 to kolejny krok milowy dla zespołu – ekipa, wciąż na silniku Ford Cosworth, sięga po mistrzostwo świata. I to podwójne. Po odniesieniu 5 zwycięstw i 5 innych wizytach na podiów, po tytuł indywidualny sięga Alan Jones. Carlos Reutemann wygrał 1 wyścig i 7 razy był na podium, zajmując 3. miejsce w klasyfikacji generalnej. Wśród konstruktorów Williams zdobył prawie dwa razy więcej punktów niż druga ekipa, Ligier-Ford.
Rok później Williams znów zostaje mistrzem – ale już tylko wśród konstruktorów. Reuteman przegrywa mistrzostwo świata o zaledwie 1 punkt z Nelsonem Piquetem po odniesieniu 2 zwycięstw i 5 innych wizytach na podium. Jones wygrywa 2 razy i jest 4 razy na podium. Decyduje się na odejście z F1.
W sezonie 1982 do ekipy przychodzi Fin Keke Rosberg, który w poprzednim sezonie nie zdobył nawet jednego punktu. 6 razy staje na podium i odnosi 1 zwycięstwo. To wystarcza by sięgnąć po tytuł mistrzowski. Rok później Rosberg również wygrywa raz, ale w generalce jest dalej. Frank Williams widzi, że potrzebne są zmiany, dlatego ostatnie wyścigi sezonu 1983 ekipa przejedzie już na silnikach Hondy.
Sezon 1984 będzie trzecim z rzędu dla Rosberga, w którym wygra jeden wyścig. Sukcesów w pierwszym roku współpracy z Hondą jednak nie będzie. Rok później skład ekipy stanowią Nigel Mansell oraz Keke Rosberg, a sponsorem tytularnym zostaje Canon. Zaczyna się długa kariera Mansella w Williamsie, przerwana na dwa lata występami w Ferrari. Obaj kierowcy wygrywają po 2 wyścigi i zajmują łącznie 4 inne miejsca na podium, a Williams zajmuje 3. miejsce w klasyfikacji generalnej.
W 1986 roku Rosberga zmienia dwukrotny mistrz świata, Nelson Piquet. Lepszy od niego jest jednak Mansell, który wygrywa pięć razy przy 4 zwycięstwach Brazylijczyka i zajmuje dwa drugie i dwa trzecie miejsca. Nie wystarcza to jednak Mansellowi do tytułu, który przegrywa z Alainem Prostem o 2 punkty. Williams świętuje za to trzeci tytuł wśród konstruktorów.
O ile 1986 rok to powrót na tron wśród ekip Formuły 1, o tyle prywatnie jest tragiczny dla Franka Williamsa. 6 marca, wracając z testów na Paul Ricard wraz z Peterem Windsorem, stracił panowanie nad samochodem i wypadł z drogi. Nie miał zapiętych pasów, a auto rolowało. Williams doznaje urazu kręgosłupa, który na resztę życia przykuje go do wózka inwalidzkiego.
W sezonie 1987 Williams sięga po swój czwarty tytuł wśród konstruktorów po tym, jak Mansell odnosi 6 zwycięstw, a Piquet trzy (zajmując przy tym 7 drugich miejsc). Szefem elektroniki w zespole zostaje Paddy Lowe, a Frank Williams otrzymuje tytuł CBE od Królowej Brytyjskiej. Tytuł Sir otrzyma 12 lat później.
W 1988 roku zaczyna się minimalnie gorszy okres w historii wyścigowej Williamsa. Wszystko za sprawą rezygnacji Hondy z dostarczania silników ekipie Franka. Był on zmuszony podpisać umowę z Judd, co skończyło się bardzo źle. Mansell ukończył tylko dwa wyścigi, doświadczając 12 awarii. W czasie jego choroby w dwóch wyscigach zastąpił go Martin Brundle. Drugi kierowca ekipy, Riccardo Patrese ukończył 6 z 14 rund.
W 1989 roku zaczyna się 9-letnia przygoda Williamsa z silnikami Renault. Sponsorem tytularnym ekipy nadal jest Canon. W tym i następnym sezonie barwy ekipy reprezentują Thierry Boutsen i Riccardo Patrese. Są oni w stanie wygrać w ciągu tych dwóch sezonów łącznie cztery razy i gościć na podium przy 12 innych okazjach. Williams zajmuje 2. i 4. miejsce w klasyfikacji konstruktorów.
W 1991 roku do zespołu wraca Mansell, zastępując Boutsena. Odnosi pięć zwycięstw i cztery razy jest drugi, ustępując w klasyfikacji generalnej tylko Ayrtonowi Sennie. W tym sezonie do działu aerodynamiki Williamsa przyjęty został Adrian Newey, który pracował w ekipie do końca 1996 roku.
W 1992 roku zaczyna się złota era Williamsa. Mansell wygrywa pięć pierwszych wyścigów sezonu, a w kolejnych siedmiu jest trzy razy drugi i odnosi następne 3 zwycięstwa, do których dołoży jeszcze jedno pod koniec sezonu. Ekipa ma zdecydowanie najszybsze auto, zaliczając w sezonie aż 6 dubletów. Przedstawiciele innych ekip wygrywają tylko 6 wyścigów. Mansell jest mistrzem, a Patrese wicemistrzem świata. Trzecie miejsce sensacyjnie zajmuje młody kierowca Benettona, Michael Schumacher. Senna jest czwarty i otwarcie wyraża swoją chęć jazdy dla Williamsa, deklarując, że nie chce za nią pobierać pensji.
Wyniki na torze były świetne, ale atmosfera w garażu nieco gorsza. Wiadomym było, że do ekipy trafi Alain Prost, z którym Mansell nie miał dobrych kontaktów. Nie mogąc znaleźć porozumienia, Frank i Nigel rozstali się, a w Williamsie doszło do całkowitej zmiany składu bowiem Patrese został zastąpiony przez Damona Hilla.
O ile sezon 1992 można nazwać dominacją, o tyle rok 1993 to już totalna dominacja. Kierowcy Williamsa odnoszą 10 zwycięstw, 11 razy stając na podium. 7 z tych zwycięstw zgarnia Prost i to do niego trafia tytuł mistrzowski. Czwarty w jego karierze i zarazem ostatni bowiem po zakończeniu sezonu Francuz kończy karierę. Z zespołu odchodzi inny ważny gracz, tytularny sponsor Canon. Zastąpi go tytoniowa firma Rothmans.
Williams na początku lat 90-tych dominował dzięki najbardziej rozwiniętemu technologicznie samochodowi, m.in. systemom aktywnego zawieszenia – stworzonemu przez Paddy`iego Lowe`a, kontroli trakcji czy ABS-owi. Wszystkie te systemy zostały zakazane w Formule 1 przez co samochód Williamsa, choć nadal szybki, był bardzo trudny w prowadzeniu. Nie było to na rękę nowemu kierowcy zespołu, 3-krotnemu mistrzowi świata, Ayrtonowi Sennie.
Nie ukończył on trzech pierwszych wyścigów, przy czym ten trzeci zakończył się dla Brazylijczyka tragicznie. Senna stracił panowanie nad bolidem i na torze Imola uderzył w mur. Doprowadziło to do jego śmierci. Od tamtego czasu na bolidzie Williamsa pojawia się „S” jako hołd dla Ayrtona. Choć Frank Williams nigdy nie był emocjonalnym facetem, a kierowców zwykł określać mianem jockey-ów, ujeżdżających 750-konne auta, to śmierć Senny mocno nim wstrząsnęła. Włoskie władze przez kolejnych 11 lat prowadziły śledztwo w sprawie wypadku Senny, w którym podejrzanym był właśnie Williams.
Sezon trwał jednak dalej, a Williams po bardzo słabym początku, nie był wysoko w klasyfikacji konstruktorów. Wszystko zaczęło się zmieniać od Grand Prix Hiszpanii, które wygrał Hill. We wszystkich pozostałych wyścigach do końca sezonu tylko dwa razy nie był pierwszy lub drugi. Jednym z tych wyścigów było Grand Prix Australii, w którym Hilla wyeliminował z rywalizacji Michael Schumacher i to on o 1 punkt wyprzedził kierowcę Williamsa w klasyfikacji kierowców. Williams sięgnął jednak po mistrzostwo wśród konstruktorów.
Sennę zastąpił David Coulthard, który pozostał na sezon 1995, odnosząc w nim swoje pierwsze zwycięstwo w sezonie. Hill wygrywał cztery razy, a bolidy Williamsa tylko dwa razy były poza podium – jeśli dojeżdżały do mety. Hill i Coulthard zajęli 2. i 3. miejsce w klasyfikacji kierowców, za Schumacherem, a Williams był drugi wśród konstruktorów.
W 1996 roku Williams wrócił na szczyt. Hill, który został mistrzem świata, wygrał 8 wyścigów, dwa razy był drugi i raz piąty. Do zespołu dołączył debiutujący w F1 syn Gillesa Villeneuva, Jacques, który na Nurburgring wygrał swój pierwszy wyścig, a potem triumfował jeszcze trzy razy, pięciokrotnie będąc w tamtym sezonie 2. i zgarniając wicemistrzostwo świata.
Po odejściu Hilla, w zespole pojawił się Heinz-Harald Frentzen, który nie pokazywał jednak wystarczającej szybkości, mimo zwycięstwa w San Marino. 7 zwycięstw odniósł natomiast Villeneuve. Losy mistrzowskiego tytułu miały rozstrzygnąć się w ostatnim wyścigu. W klasyfikacji generalnej prowadził Schumacher, który w wyścigu był goniony przez Williamsa Kanadyjczyka. Próbując bronić swojej pozycji, Schumacher powtórzył manewr z Hillem. Nie dość, że utknął w pułapce żwirowej i stracił mistrzostwo, to jeszcze sędziowie odebrali mu 2. miejsce w klasyfikacji kierowców.
Williams sięgnął w tym sezonie po swój 9. tytuł mistrzowski wśród konstruktorów, stając się najbardziej utytułowanym zespołem w dotychczasowej historii Formuły 1. Niestety, był to jednocześnie ostatni tytuł Williamsa.
W sezonie 1998 skład ekipy nie zmienił się, ale FW20 jeździło na innych silnikach – Mecachrome oraz z nowym malowaniem, promując makrę Winfield, dotychczasowego sponsora. Villeneuve tylko dwa razy stanął na trzecim miejscu, a Frentzen raz i ostatecznie ekipa zajęła 3. miejsce wśród konstruktorów.
Rok 1999 to kolejne duże zmiany – silnik Supertec, opony Bridgestone (Williams po raz pierwszy w swojej historii nie jeździł na Goodyearach) oraz Ralf Schumacher i Alex Zanardi jako kierowcy podstawowi. Zatrudnienie tego pierwszego wynikało z podpisania długoterminowej umowy z BMW. Zgodnie z umową w ekipie musiał być przynajmniej jeden niemiecki kierowca. Sponsorami ekipy zostali też Compaq oraz Hewlett – Packard. Umowy obligowały Williamsa do niebiesko – białego malowania. Ralf radził sobie nieźle, tylko raz zajmując w ukończonych wyścigach miejsce poza pierwszą piątką (przy czym zaliczył tylko jedno podium). Zanardi nigdy nie zajął wyższego miejsca niż 7. a większości wyścigów nie ukończył. Williams zajął w klasyfikacji konstruktorów 5. miejsce.
Cztery kolejne sezony to powrót Williamsa na podium. W sezonie 2000 ekipa przechodzi na silniki BMW, a Zanardiego zastępuje debiutant, Jenson Button. Schumacher jest w stanie trzykrotnie stanąć na podium. Podobnie jak w następnym sezonie, problemem Williamsa jest niezawodność. W 2001 roku, w którym Buttona zastąpił Juan Pablo Montoya, ekipa ma więcej nieukończonych niż ukończonych wyścigów. Mimo to Schumacherowi udaje się wygrać trzy razy, a Montoyi raz. Do tego dorzucają pięć innych wizyt na podium.
Lepszy jest sezon 2002. Skład ekipy się nie zmienił, Schumacher wygrał jeden wyscig i pięciokrotnie stawał na podium. Montoya na pudle stawał 7 razy. Zajęli oni odpowiednio 3. i 2. miejsce w klasyfikacji kierowców, a Williams był drugi wśród konstruktorów.
Wicemistrzostwem zakończył się również sezon 2003. Został on okraszony czterema zwycięstwami, 6 drugimi miejscami i dwoma trzecimi. Montoya zajął 3. miejsce wśród kierowców, Schumacher był 5.
W 2004 roku Williams był czwarty w generalce. Montoya był raz drugi i raz trzeci, a w ostatni wyścigu sezonu odniósł zwycięstwo. Nikt nie spodziewał się, że na kolejne przyjdzie czekać ekipie z Grove aż 8 lat.
W 2005 roku całkowicie zmienił się skład Williamsa. Montoyę i Schumachera zastąpili Mark Webber i Nick Heidfeld. Ten drugi pod koniec sezonu został zmieniony przez Antonio Pizzonię. Ekipa zajęła 5. miejsce w klasyfikacji konstruktorów, zdobywając 4 miejsca na podium. Był to ostatni rok Williamsa na silnikach BMW. Współpraca z niemieckim producentem nie układała się w ostatnich latach i sporo było obwiniania się obu stron i słabsze wyniki samochodu. BMW zaczęło współpracować z Sauberem.
W kolejnym roku Williams, napędzany silnikiem Coswortha i na oponach Bridgestone, podium się nie doczekał, a skład stanowili Webber i Nico Rosberg. Ten drugi rok później dwukrotnie meldował się na podium, a jego partnerem był Alexander Wurz, który zaliczył jedno miejsce na podium. W 2006 roku Williams zajął 8. miejsce w klasyfikacji konstruktorów, rok później był na 4. miejscu. Co ciekawe, kontrakt na starty w tym sezonie miał już podpisany Jenson Button, jednak chciał on zostać w BAR Honda i japoński producent oraz sam zawodnik zdecydowali się zapłacić Williamsowi karę 24 mln funtów za zerwanie kontraktu.
W 2008 roku w ekipie zagościł się Kazuki Nakajima. Japończyk był pierwszym z serii pay-driverów, którzy zaczęli pojawiać się w zespole. Williams zaczął świetnie od 3. miejsca Rosberga i 6. Nakajimy. Później jednak, poza 2. miejscem w Singapurze, było już gorzej i ekipa wróciła na 8. miejsce w generalce, które z tymi samymi kierowcami rok później poprawiła o jedną pozycję. W latach 2007 – 2009 Williams używał silników Toyoty, ale w sezonie wrócił do jednostek Coswortha.
W roku 2010 Williams miał dość mocny skład w postaci Rubensa Barichello i Nico Hulkenberga, ale udało się osiągnąć jedynie 6. miejsce w klasyfikacji konstruktorów. Jeszcze gorzej było rok później gdy do ekipy przyszedł Pastor Maldonado, zastępując Hulkenberga. Williams zdobył tylko 5 punktów i zajął 9. miejsce wśród konstruktorów.
Rok 2012 to kolejna zmiana silników – tym razem powrót do współpracy z Renault. Dał on tylko 8. miejsce w klasyfikacji konstruktorów, choć trzeba przypomnieć, że wśród 5 wizyt Pastora Maldonado w pierwszej 10-tce, zdarzyło się też zwycięstwo w Barcelonie.
Rok 2013 to ponownie tylko 5 punktów w generalce i 9. miejsce. W 10-tce ekipa była tylko 2 razy. Sir Frank Williams zaczął rzadziej pojawiać się na wyścigach, a ze względu na stan zdrowia obecnie nie uczestniczy w nich praktycznie wcale. Zastępcą szefa zespołu została Claire Williams, która wcześniej pełniła rolę szefa komunikacji, szefa relacji z inwestorami czy dyrektora marketingu i komunikacji.
Niezwykle ważne okazało się podpisanie umowy na dostarczanie silników z Mercedesem. Skład również zmienił się na sezon 2014 i do doświadczonego Felipe Massy dołączył obiecujący Valtteri Bottas. Ci dwaj kierowcy przejeździli razem w Williamsie aż 3 sezony. W całej historii Williamsa nie udało się to żadnej innej parze kierowców. Williams zajął w 2014 roku 3. miejsce wśród konstruktorów, wywalczając aż 9 miejsc na podium.
W 2015 roku miejsca na podium były tylko 4, ale i tak udało się Williamsowi zająć 3. pozycję. W 2016 roku tylko Bottas stanął na podium, a wyniki kierowców dały 5. miejsce w klasyfikacji generalnej. Tę samą pozycję utrzymał w 2017 roku, a podium zdobył debiutant, Lance Stroll, który dołączył do ekipy z potężnym budżetem swojego ojca.
W 2018 roku Williams po raz pierwszy w historii zajmuje ostatnie miejsce w klasyfikacji konstruktorów. Lance Stroll i debiutant, Sergey Sirotkin, zdobywają 7 punktów.
Nie tylko F1
Williams jednak to nie tylko dział wyścigowy. W 2010 uruchomiony został projekt Williams Advanced Engineering, który działa w branżach motorsportu, lotniczej czy morskiej. Dostarczał m.in. baterie do Formuły E. Innym działem jest Williams Hybrid Power, założony w 2008 roku czy Williams Heritage. Pozostałe działy stanowią dość istotny składnik dochodów całego Williamsa.
Williams działał również w innych branżach motorsportu, m.in. Formule 2 czy wyścigach BTCC w latach 1995 – 1999. Niewiele osób wie, że ekipa w 1984 roku stworzyła przy współpracy z Rowerem samochód rajdowy Grupy B. W latach 1998 – 2000 Williams współpracował również przy budowie prototypów LMP1 dla BMW.
Statystycznie
Liczba wyścigów: 710 (706 startów)
Mistrzostwa Konstruktorów: 9 (1980, 1981, 1986, 1987, 1992, 1993, 1994, 1996, 1997)
Mistrzostwa kierowców: 7 – 1980 (Alan Jones), 1982 (Keke Rosberg), 1987 (Nelson Piquet), 1992 (Nigel Mansell), 1993 (Alain Prost), 1996 (Damon Hill), 1997 (Jacques Villeneuve)
Zwycięstwa w wyścigach: 114
Pole positions: 128
Najszybsze okrążenia: 133
Niezniszczalny
27 lutego ukaże się nowa książka dotycząca Roberta Kubicy. Więcej o niej przeczytacie TUTAJ.